Apple şirkətinin qısa tarixi

pple 1 aprel 1976-cı ildə Steve Jobs və Steve Wozniak tərəfindən təsis edilib.

Hə, bir də… Üçüncü həmtəsisçi də var: Ronald Wayne. Jobs iki gənc həmtəsisçiyə biznes rəhbərliyi etmək üçün Wayne-ni gəmiyə gətirdi. Wayne ilk Apple loqotipini öz əlləri ilə hazırladı. Wayne şirkət rəsmi olaraq təsis edilməmişdən əvvəl qrupdan ayrılıb. O, şirkətdəki səhmləri üçün cəmi 800 $ çek götürmüşdü.

Apple-ın ilk "ofisi" Jobs-un valideynlərinin evindəki qaraj olub.

Şirkətin ilk məhsulu isə Apple I idi. Bu kompüterin ixtiraçısı Wozniak olmuşdu. O hər bir detalı öz əlləri ilə düzəltmişdi. Apple birinci dəfə 1976-cı ilin iyununda ilk kompüterini satışa buraxdı, qiyməti isə 666,66 $ idi.

Jobs işin biznes tərəfi ilə məşğul olurdu, xüsusən də potensial investorları fərdi kompüter bazarının yüksəlişə keçdiyinə inandırmağa çalışırdı. Nəhayət, Jobs 250.000 dollarlıq investisiya edən və şirkətdə üçdə bir paya sahib olan Mayk Markkulanı işə götürdü.

Apple Markkulanın rəhbərliyi sayəsində 1977-ci ildə rəsmiləşdi. Daha sonra Michael Scott Markkulanın təklifi ilə şirkətin ilk prezidenti və baş direktoru vəzifəsinə gətirildi. Ona görə ki, Jobs baş direktor vəzifəsində işləmək üçün çox gənc hesab olunurdu.

Həmçinin 1977-ci ildə Wozniak tərəfindən hazırlanmış fərdi kompüter olan Apple II təqdimatı oldu.

1980-ci ildə Apple IBM və Microsoft ilə rəqabət aparacaq biznes yönümlü kompüter olan Apple III-ü təqdim etdi.

Jobs bu günə qədər ən çox istifadəçi dostu kompüter kimi təqdim edilən ikinci layihəyə, Apple Macintosh-a rəhbərlik etdi. Macintosh - şirkətinin hazırladığı kompterlər üçün yazılmış əməliyyat sistemidir.

1983-cü ildə ilk Macintosh-un istifadəyə verilməsi zamanı Apple yeni baş direktor təyin etdi: John Sculley.

1984-cü ildə Apple onu məşhur bir ad halına gətirəcək televiziya reklamını təqdim etdi. "1984" adlanan bu reklamın rejissoru Ridley Scott olub və reklam şirkətə 1,5 milyon dollara başa gəlib. Həmin reklamı buradan izləyə bilərsiniz:

Bu, həm də Jobs və Bill Gates arasında gərginliyin artmağa başladığı dövr idi. Başlanğıcda Microsoft Macintosh üçün proqram hazırlamaq üçün çox çalışırdı. Lakin 1983-cü ildə Microsoft Windows adlı interfeys üzərində işlədiyini elan etdikdən sonra bu planlar puça çıxdı.

1985-ci ildə Jobs çevriliş edib Skullini vəzifədən uzaqlaşdırmağa cəhd edəndə işlər zirvəyə çatdı – lakin Apple-ın direktorlar şurası Sculley-nin tərəfini tutdu və Jobsu idarəçilik vəzifələrindən uzaqlaşdırdı. Qəzəbli Jobs işdən çıxdı və tam nəzarət etdiyi NeXT adlı kompüter şirkəti yaratdı.

1985-ci ildə Jobs çevriliş edərək Skullini vəzifədən uzaqlaşdırmağa cəhd etdi. Bununla da ortalıq qarlşmağa başladı. Apple-ın direktorlar şurası Skullinin tərəfini tutdu və Jobsu icraçı vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı. Bununla da Jobs istefa verdi və bütün nəzarəti əlinə aldığı NeXT adlı kompüter şirkəti qurdu.

Wozniak 1985-ci ildə şirkətin yanlış istiqamətdə getdiyini bildirdi və səhmlərin çoxunu satarq oradan ayrıldı.

Əvvəlcə hər şey əla görünürdü və Apple 1991-ci ildə PowerBook noutbukunu və System 7 əməliyyat sistemini təqdim etdi.

Apple 1993-cü ildə MessagePad cihazlarını təqdim etdi. Qurğular ARM 610 RISC prosessoruna və tam funksiyalı əl yazısının tanınması proqramına əsaslanırdı. Cihazlar Newton OS əməliyyat sistemi ilə işləyirdi. MessagePad 1998-ci ildən sonra istehsal olunmadı.

1993-cü ildə Sculley istefa verdi və 1980-ci ildən Apple-da işləyən Michael Spindler baş direktor təyin edildi.

1994-cü ildə PowerPC-də işləyən ilk Macintosh buraxıldı. Lakin Windows yüksəlişə keçdikcə Apple-ın sərvəti azalmağa davam etdi.

1997-ci ildə Steve Jobs yenidən Apple şirkətinə addımını atır və şirkərin müvəqqəti baş icraçı direktoru olur. Həmin ildə Apple ildə məşhur rəssamlar, elm adamları və musiqiçiləri ikonik "Think Different" reklam kampaniyası ilə bir araya gətirdi.

Jobsun rəhbərliyinin yeni dövründə şirkət Apple-a 150 milyon dollar sərmayə qoyan Microsoft ilə yaxşı yola getməyə başladı.

1998-ci ildə iMac təqdim edildi. Cihazın dizaynına Jony Ive başçılıq etdi. 2000-ci ildə Jobs NeXT Computers əməliyyat sisteminə əsaslanan Mac OS X-i təqdim etdi və bu System 7-ni əvəz etdi. 2006-cı ildə isə Apple nəhayət Intel əsaslı sistem arxitekturasına keçdi.

Şirkətin ən böyük qələbəsi 2007-ci ildə çıxan iPhone-un təqdimatı oldu. Satışa çıxanda müştərilər ABŞ-dakı mağazaların kənarında növbəyə düzülmüşdülər ki, onlardan birini əldə edə bilsinlər.

O vaxtdan etibarən Apple yeni iPhone modellərini buraxmağa davam etdi. 2011-ci ildə Jobsun ölümündən sonra CEO Tim Cook-un rəhbərliyi altında Apple Apple Watch və AirPods da daxil olmaqla yeni avadanlıqlar təqdim edildi.

Son olaraq, iPhone 15-in təqdimatından sonra Apple şirkətinin dəyəri 2,8 trilyon dollara çatıb.

‍